Gruźlica człowieka - Przyczyny, Objawy, Badania

Gruźlica – Jak zauważyć znaki choroby?

Gruźlica będąca w obecnych czasach chorobą uleczalną, wciąż zagraża naszemu zdrowiu. Wciąż odnotowywane są nowe przypadki zachorowań a nawet zgonów. W 2021 roku około 1,6 miliona osób umarło na gruźlicę, w tym 187000 osób chorujących również na wirusa HIV. Choroba ta wciąż zajmuje miejsce jako 13 najczęstsza przyczyna śmierci. Wraz z chorobą COVID-19 zajmuje miejsce najgroźniejszych chorób zakaźnych.

Patofizjologia choroby

Gruźlica to choroba bakteryjna wywołana zakażeniem bakterią Mycobacterium tuberculosis – prątkiem gruźlicy. Mimo ataku organizmu przez tę bakterie, nie wszyscy zakażeni zachorują na poważną odmianę choroby, jest to tak zwana gruźlica utajona. Podczas tego stanu chory posiada bakterie w organizmie, lecz są one w stanie nieaktywnym, przez co nie dochodzi do reakcji zapalnej. Podczas tego etapu chory również nie zaraża innych. Podczas aktywnej wersji choroby dochodzi do pojawienia się typowych objawów dla gruźlicy, a także do możliwości zarażania innych. Zarazić się można jedynie poprzez drogę powietrzną.

Prątek gruźlicy (łac. Mycobacterium tuberculosis)

Objawy choroby

Gruźlica najczęściej atakuje płuca, aczkolwiek może również wpływać na inne części ciała.

Ogólnymi objawami choroby są

  • Brak apetytu oraz utrata wagi
  • Gorączka
  • Nocne poty
  • Zmęczenie oraz ogólne osłabienie

Objawy choroby po ataku na płuca

Uciążliwy kaszel nie ustępujący po 3 tygodniach, zazwyczaj z plwocinami, w których często można dostrzec krew
Pogarszające się problemy z oddychaniem

Objawy ataku poza płucami

Gruźlica najczęściej atakuje węzły chłonne, kości oraz stawy, układ pokarmowy, pęcherz moczowy, układ rozrodczy, mózg oraz nerwy.
Objawy to:

  • Powiększone węzły chłonne
  • Ból brzucha
  • Ból oraz utrudniony ruch przy zakażonej kości bądź stawie
  • Dezorientacja
  • Nieustępujący ból głowy
  • Drgawki
Obraz płuc po zarażeniu prątkami gruźlicy. Mycobacterium tuberculosis – prątkiem gruźlicy
Obraz płuc po zarażeniu prątkami gruźlicy. Mycobacterium tuberculosis – prątkiem gruźlicy

Osoby, które głównie powinny uważać na zarażenie:

  • Osoby posiadające długi kontakt z osobą chorą
  • Mieszkanie w zatłoczonych miejscach
  • Chorzy na cukrzycę i AIDS
  • Podczas leczenia osłabiającego układ odpornościowy np. chemioterapii
  • Bardzo młode lub stare osoby
  • Osoby o słabym zdrowiu lub złej diecie

Diagnoza

 

W celu uzyskania diagnozy wykonuje się wiele testów, w zależności od miejsca choroby. Gruźlicę atakującą płuca wykrywa się poprzez rentgen klatki piersiowej w celu zauważeniu zmian powiązanych z tą chorobą. Innym rodzajem wykrycia tego rodzaju jest pobranie próbki plwociny aby stwierdzić zawartość bakterii. Gruźlicę atakującą inne części ciała wykrywa się za pomocą testu CT, MRI, endoskopii, laparoskopii, badaniu próbki krwi oraz poprzez biopsję zakażonej tkanki. W badaniu krwi używa się testu IGRA – test uwalniania interferonu gamma. Chorobę można również wykryć za pomocą prób tuberkulinowych – badaniu, które polega na wywołaniu odczynu alergicznego na tuberkulinę. Aktualnie choroba ta jest uleczalna poprzez zastosowanie odpowiednich antybiotyków, aczkolwiek coraz większym zagrożeniem są szczepy bakterii odporne na leki.

Diagnoza, badanie - Wykonanie próby tuberkulinowej. Mantoux test